Zmiany w prawie spółek wprowadzone ustawą CoViD-19

Wprowadzona w związku z epidemią CoViD -19 ustawa oraz jej nowelizacja wprowadziły liczne zmiany do przepisów dotyczących funkcjonowania spółek handlowych. Zmiany te mogą mieć znaczący wpływ na działanie spółek prawa handlowego oraz ich organów. Dotyczą one przede wszystkim odbywania posiedzeń zarządów i rad nadzorczych, zgromadzeń wspólników i akcjonariuszy oraz wyłączenia odpowiedzialności członków organów spółek w zakresie PZP. Dodatkowo, przedłużono terminy dotyczące obowiązków sprawozdawczych oraz zgłaszania beneficjentów rzeczywistych.

Posiedzenia zarządu i rady nadzorczej

Ustawa CoViD-19 wprowadziła możliwość przeprowadzania posiedzeń zarządów spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, spółek akcyjnych oraz spółek komandytowo-akcyjnych z wykorzystanie środków komunikacji elektronicznej, w szczególności w formie telekonferencji lub wideokonferencji. Wprowadzone zmiany dopuszczają również podejmowanie uchwał zarządu ww. spółek w trybie pisemnym lub poprzez środki komunikacji elektronicznej bez konieczności wprowadzania do umowy spółki lub statutu odpowiednich upoważnień. Umożliwia to wykorzystanie środków zdalnego porozumiewania się do przeprowadzania posiedzeń zarządu nawet jeśli dotychczasowy ład korporacyjny danej spółki tego nie przewidywał.

Analogiczne zmiany zostały wprowadzone w zakresie posiedzeń rad nadzorczych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, spółek akcyjnych oraz spółek komandytowo-akcyjnych. Dodatkowo, ustawa CoViD-19 umożliwia wykorzystanie środków porozumiewania się na odległość do podjęcia uchwał, których podejmowanie w tym trybie przed jej wprowadzeniem było niedozwolone – tj. uchwał w przedmiocie wyboru przewodniczącego i wiceprzewodniczącego rady nadzorczej, powołania członka zarządu oraz zawieszania i odwoływania tych osób.

Należy jednak zwrócić uwagę, iż utrzymany został zakaz oddania głosu na piśmie w odniesieniu do spraw wprowadzonych do porządku obrad dopiero na posiedzeniu rady nadzorczej. Dodatkowo, utrzymano również dotychczasowy sposób obliczania kworum. Co za tym idzie, uchwała rady nadzorczej jest podjęta w sposób ważny pod warunkiem, że wszyscy członkowie rady zostali powiadomieni o treści projektu uchwały przed posiedzeniem rady oraz gdy co najmniej połowa członków rady wzięła udział w podjęciu uchwały.

Podsumowanie Ustawa CoViD-19 w zakresie działania organów spółek z ograniczoną   odpowiedzialnością, spółek akcyjnych oraz spółek komandytowo-akcyjnych: wprowadza możliwość przeprowadzania   posiedzeń zarządów oraz rad nadzorczych z wykorzystanie środków komunikacji   elektronicznej, oraz podejmowanie uchwał zarządu w trybie pisemnym lub poprzez   środki komunikacji elektronicznej bez konieczności wprowadzania do umowy   spółki lub statutu odpowiednich upoważnień; oraz dopuszcza   podejmowanie uchwał rad nadzorczych w przedmiocie wyboru przewodniczącego i   wiceprzewodniczącego rady nadzorczej, powołania członka zarządu oraz   zawieszania i odwoływania tych osób w trybie pisemnym lub poprzez środki   komunikacji elektronicznej. Jednakże, ustawa CoViD-19   nie wprowadza zmian w zakresie: obowiązywania   zakazu oddania głosu na piśmie w odniesieniu do spraw wprowadzonych do   porządku obrad dopiero na posiedzeniu rady nadzorczej; oraz sposobu   obliczana kworum na posiedzeniach rady nadzorczej.

Zgromadzenia wspólników i walne zgromadzenia akcjonariuszy

Ustawa CoViD-19 wprowadziła możliwość odbywania zgromadzeń wspólników spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i walnych zgromadzeń spółek akcyjnych oraz spółek komandytowo-akcyjnych przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej bez konieczności uwzględnienia dopuszczalności tego trybu, odpowiednio, w umowie spółki albo w statucie. W toku zwoływania takich zgromadzeń osoba zwołująca dane zgromadzenie w momencie jego zwołania decyduje o sposobie udziału w danym zgromadzeniu wspólników albo walnym zgromadzeniu.

W celu zapewnienia bezpieczeństwa oraz poszanowania praw wszystkich wspólników lub akcjonariuszy danej spółki oraz uregulowania podstawowych zasad obywania takich zgromadzeń, ustawa CoViD-19 wprowadziła wymóg uchwalenia w danej spółce przez radę nadzorczą albo, w przypadku jej braku, przez wspólników lub akcjonariuszy regulaminu odbywania zgromadzeń w formie elektronicznej, który pozwoli na uporządkowanie kwestii organizacyjnych. Treść takiego regulaminu powinna obejmować wymogi i ograniczenia konieczne do identyfikacji wspólników lub akcjonariuszy oraz zapewniające bezpieczeństwo komunikacji elektronicznej.

Ponadto, ustawa CoViD-19 dopuszcza możliwość uczestnictwa z wykorzystanie środków komunikacji elektronicznej również w zgromadzeniach zwołanych przed dniem wejścia w życie tej ustawy. W celu umożliwienia takiego uczestnictwa, zwołujący dane zgromadzenie musi poinformować o tym nie później niż na 4 dni przed dniem odbycia danego zgromadzenia w trybie przewidzianym dla zwołania danego zgromadzenia. W tym kontekście należy również pamiętać o konieczności uchwalenia regulaminu odbywania zgromadzeń w formie elektronicznej, który, co do zasady, powinien obowiązywać już w dniu odbycia takiego zgromadzenia.

Podsumowanie Ustawa CoViD-19 w zakresie odbywania zgromadzeń wspólników lub akcjonariuszy spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, spółek akcyjnych oraz spółek komandytowo-akcyjnych: wprowadza możliwość przeprowadzania takich zgromadzeń z wykorzystanie środków komunikacji elektronicznej bez konieczności wprowadzania do umowy spółki lub statutu odpowiednich zapisów; oraz wprowadza możliwość dopuszczenia do uczestnictwa z wykorzystanie środków komunikacji elektronicznej w zgromadzeniach zwołanych przed jej wejściem w życie po poinformowaniu o tym przez zwołującego. Jednakże, w celu przeprowadzenia zgromadzeń z wykorzystanie środków komunikacji elektronicznej ustawa CoViD-19: wprowadza obowiązek uchwalenia regulaminu odbywania zgromadzeń w formie elektronicznej przez radę nadzorczą albo, w przypadku jej braku, zgromadzenie spółki.

Wyłączenie odpowiedzialności członków organów spółek w zakresie PZP

Ustawa CoViD-19 wyłączyła odpowiedzialność członków zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidatorów wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami umowy spółki w związku z zaniechaniem dochodzenia od wykonawców należności powstałych w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy w sprawie zamówienia publicznego, na skutek okoliczności związanych z chorobą zakaźną CoViD– 19 (tj. odpowiedzialność wskazaną w art. 293 § 1 oraz art. 483 § 1 KSH z tego tytułu).

Dodatkowo, ustawa ta wyłączyła również odpowiedzialność karną za brak dochodzenia należności w związku z nienależytym wykonaniem lub niewykonaniem albo zmianą umowy zawartej w trybie zamówień publicznych, na skutek okoliczności związanych z wystąpieniem CoViD-19 (tj. za przestępstwo z art. 296 § 1-4 Kodeksu karnego).

Oznacza to, że, co do zasady, członkowie zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidatorzy nie będą ponosić odpowiedzialności odszkodowawczej wobec spółki ani odpowiedzialności karnej, jeśli podejmą decyzję o odstąpieniu przez spółkę będącą zamawiającym w trybie zamówień publicznych od dochodzenia od wykonawcy kar umownych lub odszkodowania czy dokonanie miarkowania kar umownych w związku z okolicznościami wywołanymi chorobą zakaźną CoViD-19.

Podsumowanie Wprowadzone ustawą CoViD-19 zmiany oznaczają, że: co do zasady, członkowie zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidatorzy nie będą ponosić odpowiedzialności odszkodowawczej wobec spółki ani odpowiedzialności karnej, jeśli podejmą decyzję o odstąpieniu przez spółkę będącą zamawiającym w trybie zamówień publicznych od dochodzenia od wykonawcy kar umownych lub odszkodowania czy dokonanie miarkowania kar umownych w związku z okolicznościami wywołanymi chorobą zakaźną COVID-19.

Wydłużenie terminów dla obowiązków sprawozdawczych oraz odroczenie obowiązku zgłoszenia beneficjentów rzeczywistych

Ustawa CoViD-19 przyznała Ministrowi Finansów możliwość odroczenia terminu na sporządzenie sprawozdań finansowych oraz odbycie zwyczajnych zgromadzeń spółek handlowych. Minister Finansów w drodze rozporządzenia przedłużył ten termin o dwa miesiące dla podmiotów, których rok obrotowy zakończył się z dniem 31 grudnia 2019 r.

Ponadto, ustawa CoViD-19 wprowadziła zmiany w art. 195 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowania terrozyzmu. W związku z tymi zmianami przesunięty został termin zgłoszenia informacji dotyczących beneficjentów rzeczywistych spółek handlowych do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych z dnia 13 kwietnia 2020 r. do dnia 13 lipca 2020 r. (tj. został on wydłużony o trzy miesiące).

Podsumowanie Wydanym na podstawie ustawy CoViD-19 rozporządzeniem ministra finansów przedłużono o dwa miesiące termin: sporządzania i zatwierdzenia rocznych sprawozdań finansowych oraz rocznych skonsolidowanych sprawozdań finansowych podmiotów, których rok obrotowy zakończył się 31 grudnia 2019 r.; publikowania rocznych sprawozdań finansowych oraz rocznych skonsolidowanych sprawozdań finansowych za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2019 r.; przekazywania raportów kwartalnych i skonsolidowanych raportów kwartalnych emitentów za pierwszy kwartał roku obrotowego rozpoczynającego się 1 stycznia 2020 r. (w tym przypadku przesunięcie terminu o 60 dni); przeprowadzania zwyczajnego walnego zgromadzenia; zatwierdzania polityki wynagrodzeń członków zarządu i rady nadzorczej. Wprowadzone ustawą CoViD-19 zmiana: przedłuża termin na zgłoszenie informacji do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych do dnia 13 lipca 2020 r.