Co dalej z komandytową – przekształcenie lub likwidacja spółki komandytowej

Od 1 stycznia 2021 r. spółki komandytowe zostały objęte podwójnym opodatkowaniem. Oznacza to, że dochody komandytariuszy spółek komandytowych będących osobami fizycznymi opodatkowywane są podatkiem dochodowym dwukrotnie, raz na poziomie spółki, a drugi raz w momencie ich wypłaty w formie dywidendy na poziomie osób fizycznych. Ta pozornie drobna zmiana w prawie sprawiła, że dla wielu przedsiębiorców utrzymanie struktury w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej (tzw. sp. z o.o. sp.k.) stało się nieopłacalne, a często wręcz bardzo kosztowne.

Czy warto zmieniać strukturę?

Przed wprowadzeniem przywołanych wyżej przepisów, struktura sp. z o.o. sp.k. miała podstawową zaletę – oferowała odpowiedzialność za zobowiązania spółki niższą niż przy samej spółce z o.o. przy zachowaniu jednokrotnego opodatkowania podatkiem dochodowym, charakterystycznego dla spółek osobowych i działalności gospodarczych osób fizycznych. Z kolei główną wadą tego rozwiązania były zwiększone koszty związane z działalnością takiej struktury, przede wszystkim obejmujące konieczność prowadzenia księgowości oraz realizacji obowiązków sprawozdawczych dla dwóch podmiotów zamiast jednego. Dodatkowo, każda zmiana w strukturze udziałowej (np. zmiana wspólnika) była bardziej uciążliwa.

W związku z wprowadzeniem podwójnego opodatkowania w spółkach komandytowych, wielu przedsiębiorców planuje zrezygnować z opisanego wyżej modelu i szuka dla niego alternatywy. Taki alternatyw jest kilka, a o tym, która będzie najbardziej optymalna dla danego biznesu decydują priorytety, którymi kierują się osoby go prowadzące.

Aspekt odpowiedzialności za zobowiązania spółki jako priorytet

Jeśli dla danego przedsiębiorcy najistotniejszym aspektem jest ograniczenie odpowiedzialności za zobowiązania spółki, wciąż najbezpieczniejszą dla wspólników i zarządu strukturą pozostaje sp. z o.o. sp.k. Jednakże, taki przedsiębiorca może rozważyć uproszczenie struktury, poprzez działalność przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółkę akcyjną.

W takim przypadku, najprostszym rozwiązaniem jest wykorzystanie istniejącej już struktury i przeniesienie majątku spółki komandytowej na istniejącą już spółkę z o.o., będącą jej komplementariuszem. Można zrobić to np. poprzez połączenie przez przejęcie lub też poprzez podniesienie kapitału zakładowego spółki z o.o. i wniesienie zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Jeśli zaś zależy na zachowaniu numeru REGON oraz NIP czy spółka otrzymała np. subwencje z PFR i zobowiązana jest do kontynuowania działalności – najbezpieczniejszym wyborem będzie dokonanie przekształcenia spółki komandytowej w spółkę z o.o. lub w spółkę akcyjną.

Aspekt podatkowy jako priorytet

Jeśli najistotniejszy jest aspekt podatkowy, zwykle najlepszym wyborem będzie prowadzenie działalności w formie innej spółki osobowej, zwykle spółki jawnej lub partnerskiej. W takim wypadku najprostszym scenariuszem byłoby przekształcenie spółki komandytowej w np. spółkę jawną oraz likwidacja, sprzedaż bądź przeznaczenie do innego biznesu niepotrzebnej już w tej strukturze spółki z o.o. Rozwiązanie takie pozwala zachować jednokrotne opodatkowanie podatkiem dochodowym a jednocześnie zapewnia kontynuację działalności, co nie tylko umożliwia zachowanie numeru REGON i NIP ale również kontynuację dotychczasowych rozliczeń VAT, zachowanie straty podatkowej czy zachowanie subwencji z PFR.

Alternatywnym rozwiązaniem może być rozwiązanie spółki komandytowej oraz dalsze prowadzenie biznesu w formie działalności gospodarczej osoby fizycznej, lub, w przypadku większej ilości wspólników, w formie spółki cywilnej zawartej pomiędzy dwoma lub więcej osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą. Jednakże, podstawową wadą takiego rozwiązania jest brak sukcesji pomiędzy taką spółką komandytową a np. spółką cywilną.

Dodatkowo, jeśli danemu przedsiębiorcy zależy na czasie, alternatywnym rozwiązaniem może być również założenie nowej spółki osobowej i wniesienie przez spółkę komandytową przedsiębiorstwa aportem. Jednakże, rozwiązanie takie, mimo, że umożliwia najszybsze rozpoczęcie działalności opodatkowanej jednokrotnie, wiąże się z największą ilością dodatkowych komplikacji, gdyż zwykle będzie wiązała się z koniecznością likwidacji nie jednej, a dwóch spółek (tj. spółki komandytowej i spółki z o.o.) oraz nie zapewnia sukcesji uniwersalnej.

Podsumowanie Podsumowując, w polskim systemie prawnym istnieje kilka alternatyw dla struktury sp. z o.o. sp.k., a w przypadku każdej z nich istnieje kilka różnych dróg, które umożliwiają ich wykorzystanie w prowadzonej działalności. Jednakże, zarówno nowa forma działalności, jak i sposób przekształcenia w nią aktualnej działalności musi być poprzedzony przede wszystkim jasnym określeniem przez przedsiębiorcę priorytetów i oczekiwań w stosunku do nowej formy prowadzenia działalności, a wybór sposobu na „postanowienie” nowej struktury musi być indywidualnie dobrany odpowiednio do tych priorytetów i oczekiwań. Na marginesie, należy jeszcze dodać, iż w uzasadnieniu ustawy wprowadzającej podwójne opodatkowanie spółek komandytowych kilkukrotnie została przywołana możliwość korzystania przez organy skarbowe z klauzuli ogólnej przeciwko unikaniu opodatkowania w przypadkach restrukturyzacyjnych, które mają na celu wyłącznie uniknięcie podwójnego opodatkowania. Co za tym idzie, należy liczyć się z tym ,że próby „rozmontowywania” struktur sp. z o.o. sp.k. mogą wiązać się z wystąpieniem ewentualnego ryzyka podatkowego (które należy oceniać indywidualnie dla każdego z procesów restrukturyzacyjnych). Jednakże, należy również dodać, iż stosowanie w takim przypadku tej klauzuli mogłoby zostać uznane za ograniczenie swobody wyboru formy prawnej prowadzenia działalności gospodarczej, a co za tym idzie, nie tylko stać w sprzeczności z przepisami ustawowymi, ale nawet z przepisami konstytucyjnymi.